-
fil. Wincenty Lutosławski (896)
Wincenty Lutosławski (ur. 6 czerwca 1863 w Warszawie, zm. 28 grudnia 1954 w Krakowie) – profesor filozofii, mesjanista, poliglota i publicysta, działacz narodowy; najstarszy syn Franciszka Dionizego Lutosławskiego i Marii ze Szczygielskich. Przed Dorpatem na Polit. Ryskiej, członek Arkonii (skreślony),
Dzieciństwo spędził w rodzinnym Drozdowie. W 1885 r. uzyskał stopień kandydata w zakresie chemii na Uniwersytecie w Dorpacie, a w 1886 r. w zakresie filozofii. Rok później rozpoczął studia nad Platonem i uzyskał magisterium z filozofii. Pracował w Moskwie, Londynie i Kazaniu, gdzie otrzymał docenturę na Uniwersytecie, oraz w Hiszpanii.
Działalność polityczna i społeczna
W 1899 r. osiedlił się z rodziną na kilka lat w Krakowie, gdzie wykładał na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jego dom był miejscem ożywionego życia artystycznego i spotkań patriotycznych.
Wincenty Lutosławski przejawiał także aktywność jako członek Ligi Narodowej. Był założycielem Koła Filaretów. W 1913 roku założył tzw. Kuźnicę w Chateau Barby we Francji.
W czasie Kongresu Wersalskiego opracowywał ekspertyzy dla delegacji polskiej. Po zakończeniu wojny został profesorem na Uniwersytecie Wileńskim. Po przejściu na emeryturę, po krótkich pobytach w różnych miejscach i krajach, osiadł w Krakowie, gdzie jeszcze w latach 1946-1948 wykładał na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Eleuteria i Eleusis
Na początku 1902 roku założył Eleuterię – towarzystwo do walki z alkoholizmem, przy którym kilka miesięcy później powstało Eleusis – organizacja stawiająca sobie za cel cztery czystości (od alkoholu, hazardu, tytoniu, rozpusty) uważana za zalążek polskiego harcerstwa. Lutosławski w 1903 roku tworzył pismo “Eleusis”, w którym wszystkie teksty pisał sam, lecz pod różnymi pseudonimami.
Lutosławski był swego rodzaju liderem środowiska skupionego wokół Eleusis, jednak z biegiem czasu tracił z nim kontakt. W 1907 ogłosił, iż organizacja stanowi jego rząd dusz, zaś on posiada władzę dyktatorską. Spotkało się to z dużym sprzeciwem w Eleusis. Ostatecznie w 1913 roku organizacja zerwała z nim kontakt. Przyczynił się do tego jego ślub z Wandą Peszyńską, który zawarł mimo ważnego ślubu kościelnego z Zofią Casanovą.
Filozofia
Do największych zasług Wincentego Lutosławskiego należy chronologiczne uporządkowanie Dialogów Platona. Dokonał tego dzięki wynalezieniu metody porównywania stylów pisma nazwanej stylometrią. Podjął on także próbę opracowania polskiego narodowego systemu filozoficznego łączącego platoński idealizm z mesjanizmem polskiego romantyzmu. Znany był jako obrońca sprawy Polskiej i polskości Gdańska.
Joga
Wincenty Lutosławski był równieź polskim pionierem jogi. W 1909 opublikował książkę pt. Rozwój potęgi woli, gdzie m.in. opisał jak za pomocą ćwiczeń jogi wyleczył się z ciężkiej nerwicy i co dokonać może silna wola człowieka.
Życie prywatne
Wincenty był najstarszym synem Franciszka Dionizego Lutosławskiego i miał pięciu braci: Stanisława, Mariana, Jana, Kazimierza i Józefa (por. Lutosławscy).
Z małżeństwa z pierwszą żoną – Sofią Casanovą, Wincenty Lutosławski zostawił trzy córki:
- Marię (1888-1979), która wyszła za Mieczysława Niklewicza,
- Izabelę (1889-1972), zamężną z Romualdem Wolikowskim,
- Halinę (1897-1989) późniejszą Czesławową Meissnerową.
Z drugiego związku, z Wandą Peszyńską, urodził się syn Wincentego Tadeusz (1913-1998), który w czasie wojny przezwał się na Aleksandra Jordana i tak pozostał, oraz córka Janina Lutosławska (1922-2006), doktor filologii angielskiej.
Główne dzieła
- O logice Platona (I–II, Kraków 1891–1892, I: O tradycyi tekstu Platona, II: Dotychczasowe poglądy na logikę Platona i zadania dalszych badań nad tym przedmiotem);
- O pierwszych trzech tetralogiach dzieł Platona (Kraków 1896);
- The Origin and Growth of Plato’s Logic. With an Account of Plato’s Style and of the Chronology of His Writings (Londyn 1897, Hi 1983);
- Platon jako twórca idealizmu (Warszawa 1899);
- Źródła pesymizmu (Kraków 1899);
- Z dziedziny myśli. Studja filozoficzne. 1888–1899 (Kraków 1900);
- Wykłady Jagiellońskie (I–II, Kraków 1901–1902);
- The Polish Nation (Berlin 1908).