Cykl Wykładów Geopolitycznych “Następny Ruch”

Dziwny jest ten świat, współczesny, ponowoczesny świat XXI wieku. Na naszych oczach kształtowany przez Zachód porządek międzynarodowy, w którym Polska pokładała swoje nadzieje i na którym, wstępując do NATO i przystępując do UE, oparła swoje bezpieczeństwo i rozwój, zmienia się w nieoczekiwany dla nas wszystkich sposób. Istniejący porządek podważany jest przez Chiny i Rosję oraz wzrastające, regionalne potęgi, jak Indie czy Iran. Miejsce unilateralnego układu pod przywództwem US zaczyna zajmować dużo bardziej złożony układ multilateralny. Wszyscy potrzebujemy racjonalizacji tych zmian, a kryzys energetyczny, cieplarniany czy pandemia Covid-19 nie ułatwiają nam tego zadania. Mając je na uwadze, jak również realizując cele statutowe Konwentu Polonia, najstarszej polskiej korporacji akademickiej, mamy zaszczyt zaprezentować Państwu przygotowany przez nas cykl wykładów pod nazwą „Następny Ruch”.

Tytuł prelekcji w bezpośredni sposób nawiązuje do „The Grand Chessboard”*, pracy Zbigniewa Brzezińskiego, wybitnego Polaka, dyplomaty i geostratega. Celem wykładów jest zwiększenie wiedzy i lepsze zrozumienie geostrategicznego położenia Polski w XXI wieku. Wyzwań, z którymi już się mierzymy i zagrożeń, którym będziemy musieli stawić czoła.

Dlaczego dyskusja o geostrategicznym położeniu Polski jest w tej chwili istotnym tematem? Dyskusja jest ważna, gdyż obecnie relacje pomiędzy państwami, a szerzej cały świat, próbuje się określić na nowo. Wspólne do tej pory drogi Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych, za prezydentury Donalda Trumpa powoli zaczęły się rozchodzić. Rosja, od lat pod władzą Vladimira Putina, skutecznie, czego przykładem Ukraina, Białoruś czy Nord Stream 2, powraca do roli globalnego mocarstwa i poszerza swoją strefę bezpieczeństwa i interesów. Chiny Xi Jinpinga, budujące OBOR, podjęły rękawicę rzuconą przez US w wojnie o ekonomiczny prymat nad światem. I tylko pandemia uciszyła na moment odgłosy towarzyszące nakładanym na siebie wzajemnym embargo. Wszystko to na tle walki z kluczowymi dla świata zmianami klimatycznymi, ich konsekwencjami oraz zagrożeniami w cyberprzestrzeni. W symboliczne drzwi na granicach Unii Europejskiej coraz bardziej natarczywie pukają setki tysięcy migrantów, z Azji i Afryki, a na granicach Stanów Zjednoczonych, z Ameryki Łacińskiej.

Polska po prawie 30 latach rozwoju staje przed nowymi wyzwaniami: ekonomicznymi, społecznymi i militarnymi. Są one szansą na rozwój, ale mogą też stanowić śmiertelne zagrożenie dla naszej suwerenności ekonomicznej, politycznej czy tożsamościowej. Ze względu na swoje pomostowe, czy też przejściowe położenie, o które już sto lat temu spór toczyli E. Romer z W. Nałkowskim, jeszcze bardziej niż inne kraje musi szybko odnaleźć swoją drogę we współczesnym świecie, wykorzystać istniejące szanse, zdiagnozować zagrożenia w nowej, dynamicznej sytuacji geopolitycznej. I podjąć adekwatne do zachodzących zmian działania. Historia pokazuje, iż nasze położenie może być przekleństwem, lecz logika dowodzi, że również wielką szansą. Szansa ta może być jednak zaprzepaszczona przez brak odpowiedniej kultury strategicznej w naszej Ojczyźnie. Na świecie toczy się nieustannie gra – o wpływy, przewagę, dominację. W tej grze nie sposób wykonać następnego ruchu bez znakomitej znajomości nowej „szachownicy” i przygotowania strategii, której Sun Tzu poświęcił rozdział swojej pracy. Dlatego w cyklu „Następny Ruch” przedstawiamy Państwu analizy najważniejszych, stojących przed Polską problemów i zapraszamy Państwa do dyskusji jak stawić czoła pojawiającym się wyzwaniom i ustrzec przed potencjalnymi zagrożeniami.

*Zbigniew Brzeziński, The Grand Chessboard. American Primacy and Its Geostrategic Imperatives, Basic Books: New York 1997. Wydanie polskie: Wielka szachownica. Główne cele polityki amerykańskiej, Świat Książki: Warszawa 1998.