Konwent Polonia powstał w 1828 roku w Dorpacie, obecnie Tartu w Estonii. Uniwersytet Dorpacki, założony przez króla Szwecji Gustawa Adolfa w 1632 roku sięga swoimi korzeniami gimnazjum jezuickiego utworzonego przez Stefana Batorego w 1583 roku. Przeniesiony do Parnawy, z rozkazu cara Rosji Aleksandra I powrócił do Dorpatu w 1802 roku. Była to wyjątkowa uczelnia, jedyna z niemieckim językiem wykładowym i nowoczesnym programem studiów w Rosji Romanowów. Cieszyła się też wysokim poziomem autonomii, który pozwolił na zrzeszanie się studentów, wzorem uczelni niemieckich, w bractwa akademickie. Do pierwszych korporacji, które powstały w Dorpacie należały „Curonia”, „Estonia”, „Livonia” i „Fraternitas Rigensis”. Studenci z ziem polskich, podzielonych przez rozbiory, chętnie wybierali się na studia w Dorpacie, ze względy na panującą tam atmosferę oraz wysoki poziom nauczania. Uczelnia szybko stała się głównym miejscem studiów Polaków z zaboru rosyjskiego. Nic dziwnego, że zachęcenie przykładem istniejących bractw akademickich, polscy studenci powołali do życia własną korporację pod nazwą „Polonia” (zwaną także Konwentem Polonia) z amarantem, błękitem i bielą, które to barwy wyróżniały ich wśród innych korporacji. Ideowo Polonia nawiązywała do tradycji filomacko-filareckich, którym zawdzięcza dewizę zaczerpniętą z Pieśni Filaretów Adama Mickiewicza „Jedność większa od dwóch”.
Pierwsze lata działania korporacji przerwało formalne rozwiązanie, gdy po powstaniu listopadowym działalność polskich organizacji była szczególnie podejrzana i mogła narazić inne bractwa dorpackie na szykany carskich urzędników. Jednak Konwent Polonia nadal istniał i działał. Reaktywowany w 1848 roku osłabił się wewnętrznymi podziałami, które zakończyły się dopiero w 1861 roku utworzeniem Konwentu Polski w Dorpacie. Członkowie bractwa licznie wzięli udział w powstaniu styczniowym, które z jednej strony osłabiło organizację, z drugiej jednak, napływ nowych studentów z terenów objętych represjami po przegranym powstaniu go wzmocnił. W 1888 roku Konwent Polonia został oficjalnie uznany przez władze uczelni, ale jako towarzystwo naukowe, pod nazwą „Towarzystwa Miłośników Przyrody”. W ówczesnych czasach, przy wzrastającej rusyfikacji uczelni było to tylko tyle, i aż tyle ile można było uzyskać. W 1906 roku na wniosek oldermana Adama Bonasewicza Konwent podjął uchwałę przywracającą noszenie barw i nazwę „Polonia”.
Po I wojnie światowej i krótkotrwałym przeniesieniu siedziby do Warszawy, Konwent Polonia, dzięki wsparciu licznych filistrów na nową siedzibę wybrał Wilno. Podjęto szereg prac organizacyjnych, znaleziono kwaterę, a 3 maja 2020 roku obył się pierwszy wileński komersz. Wojna z bolszewikami przerwała działania Konwentu, gdyż wszyscy jego członkowie zaangażowali się w walkę z najeźdźcą. Po jej zakończeniu, udało się przenieść siedzibę do obszerniejszej kwatery. W 1922 roku powstało w Wilnie Koło Filistrów, którego działalność wsparła i wzmocniła Konwent. Nastąpił niespełna dwudziestoletni okres rozwoju organizacji, który przerwał wybuch II wojny światowej. Po jej zakończeniu Konwent nie mógł jawnie działać w Polsce Ludowej. Pamiątki korporacyjne zdeponowano w Instytucie i Muzeum im. Władysława Sikorskiego w Londynie oraz w Archiwum Archidiecezji Warszawskiej.
Staraniem wileńskich filistrów Konwent Polonia reaktywował swoją działalność w 1998 roku w Trójmieście. W 2005 roku otwarto pierwszą powojenną kwaterę w Sopocie. W 2008 roku hucznie obchodzono 180 lecie istnienia i działania Konwentu. W 2015 roku Konwent Polonia był organizatorem 52 Komerszu Narodów Bałtyckich.
Jak wspominał filister Marian Kunicki, Konwent był „szkołą patriotyzmu i życia obywatelskiego i społecznego, szkołą honoru, obowiązków, charakterów, przyjaźni koleżeńskiej…”. Jesteśmy przekonani, że postępowanie zgodnie z najlepszymi tradycjami Konwentu i dewizą „Jedność większa od dwóch” nadal czyni Konwent Polonia miejscem kształtowania charakteru i postaw patriotycznych.
Tekst opracowano na podstawie: Haczkowski, S. Historia Konwentu Polonia. W: Welecja
i polskie bałtyckie korporacje akademickie w odbudowie niepodległej Rzeczypospolitej, Z.M.
Pawłowska (red.), 2019, ss. 15-3